De West-Vlaamse Werkgroep Neuropsychologen is een kleine vereniging, die wil bijdragen tot de goede werking van neuropsychologen in onze regio.  Daartoe komen zij regelmatig samen en nodigen ook regelmatig belangstellende psychologen uit.  De samenkomsten zijn gericht op de uitwisseling van informatie, artikels, normen, het werken aan de verbetering daarvan, het ondersteunen van de leden bij hun eigen activiteiten en de ontwikkeling van de neuropsychologie in het algemeen.

De samenkomsten gaan door in het Centrum voor Medico-legale Psychologie, Hogeweg 19, 8200 Brugge (voor een plannetje ga naar: hier)

Lidmaatschap wordt bekomen op aanvraag en na positief advies van alle leden.

Wie lid is van de werkgroep kan ook lid worden van de nieuwsgroep.  Het oprichten daarvan werd beslist tijdens de vergadering van 27 juni 2012.   Het betreft een besloten groep.  Je kunt er alleen gebruik van maken op uitnodiging.  

Omwille van auteursrechten werden foto's verwijderd.

Eerstvolgende vergadering: 

Datum nog te bepalen: 2de,3de of 4de woensdag van februari:

Onderwerpen:

• kloktekening (scoring en relevantie): voorbeelden meebrengen
• Wet van 24 januari 2011: vergoeding neuropsychologie 
• ...

Seksueel misbruik verstoort de hersenen

Jonge slachtoffers van seksueel misbruik en mishandeling vertonen verstoorde hersenactiviteit. Dat blijkt uit MRI-studies van promovenda Kathleen Thomaes. Therapie leidt tot meetbare verbetering in hersenactiviteit.
Na kindermishandeling ontwikkelen slachtoffers vooral posttraumatische stressstoornissen (PTSS) en persoonlijkheidsstoornissen. Thomaes laat met MRI zien dat de hersenactiviteit van deze patiënten verstoord is. De afwijkingen blijken bovendien complexer dan die van mensen met een PTSS na een eenmalig trauma.
Hersengebieden
Het gaat om hersengebieden die te maken hebben met de regulering van angstreacties en het emotionele geheugen. Bijvoorbeeld de amygdala, de hippocampus en de prefrontale cortex.
Groepstherapie

Uit gekoppeld onderzoek door mede-promovenda Ethy Dorrepaal blijkt dat patiënten veel baat hebben bij stabiliserende groepstherapie. De verbetering vertaalt zich ook in een meetbaar verbeterde hersenfunctie, blijkt uit de resultaten van het onderzoek van Thomaes.
Proefschrift
Het proefschrift van Kathleen Thomaes is getiteld: 'Child abuse and recovery. Brain structure and function in child abuse related Complex posttraumatic stress disorder and effects of treatment'. Thomaes promoveert op 28 februari aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Bron: VU

Wablief?

Slechthorenden gaan sneller cognitief achteruit dan leeftijdsgenoten met een goed gehoor. Dit concluderen Frank Lin e.a. op basis van een prospectieve observationele studie die in JAMA Internal Medicine verschijnt.

Lin en de zijnen volgden bijna tweeduizend ouderen die bij aanvang van de studie cognitief nog goed functioneerden (een score van 80 of meer op de Modified Mini-Mental State Examination, oftewel 3MS, waarbij de maximale score 100 is). De gemiddelde leeftijd was 77 jaar. Gedurende de zes jaar daarop werd zowel de 3MS als een non-verbale test (DSS) meerdere malen afgenomen.

De slechthorenden hadden in die zes jaar een kwart meer kans om een cognitieve stoornis te ontwikkelen en ze gingen harder achteruit dan de mensen met normaal gehoor. Gebruikmaken van hoortoestellen verlaagde de kans op cognitief slechter functioneren niet significant.  

Een causaal verband is hiermee niet bewezen, maar dat die er is, daar gaan de onderzoekers wel van uit. Hun hypothese: een slecht gehoor kan leiden tot sociale isolatie, dat weer slecht is voor de cognitie. Ook zou het een kwestie van verdringing kunnen zijn: het brein is meer bezig met horen dan met andere hersenfuncties.

Sophie Broersen

JAMA Intern Med 2013, doi: 10.1001/jamainternmed.2013.1868

Congres in Berlijn:

Graag attenderen wij u op de vierde Scientific Meeting van de Federation of European Societies of Neuropsychology van 12 t/m 14 september 2013 in Berlijn.

Het is vanaf nu mogelijk om abstracts in te dienen voor een poster (deadline 31 maart 2013). Ook kunnen er nog steeds voorstellen worden ingediend voor symposia (deadline 28 februari 2013). Meer informatie vindt u in de bijlage en op www.esn2013.org.

Medscape Medical News:  Neurology Obesity Paradox Also Applies to Stroke

Pauline Anderson   Nov 12, 2012 Authors & Disclosures

It appears that the inverse relationship between obesity and better survival rates that exists for heart failure, acute myocardial infarction, and bypass surgery also applies to stroke.

A new study shows that patients hospitalized for acute stroke or transient ischemic attack (TIA) who were overweight or obese had not only better survival rates but also better functional outcomes than patients with normal body weight. Underweight patients almost consistently had the worst outcomes.

Although this paper alone is not enough to change the thinking surrounding weight management after stroke, it provides important information that fits well with what is known already about the so-called obesity paradox, said lead author, Wolfram Doehner, MD, PhD, Center for Stroke Research in Berlin, Germany.

Lees meer hierover.

Hersenen verouderen al op middelbare leeftijd

Cognitieve achteruitgang is al bij mensen van middelbare leeftijd zichtbaar in de hersenen. Dit blijkt uit onderzoek van promovenda Elissa Klaassen naar de invloed van veroudering op de werking van de hersenen.

Klaassen keek vooral naar de cognitieve functies, zoals denken, herinneren en leren, bij volwassenen tussen de 40 en de 60 jaar. Tot nu toe richtte onderzoek naar cognitieve veroudering zich vooral op 60-plussers.

Effect van koffie

De promovenda bestudeerde ook de effecten van gebruik van koffie aan het einde van de werkdag. Hieruit blijkt dat cafeïne bij complexe geheugentaken juist tegenwerkt.

Leerkrachten

Klaassen scande hersenen met functionele MRI. Ze vergeleek mensen van middelbare leeftijd met jonge mensen in de leeftijdsgroep 25 tot 35 jaar. Ze zocht leerkrachten uit omdat zij een beroep hebben dat cognitief belastend en inspannend kan zijn.

fMRI

Uit het onderzoek blijkt dat de fMRI-techniek waardevol is om subtiele effecten van cognitieve veroudering te meten. De techniek is gevoeliger dan veelgebruikte neuropsychologische tests.

Proefschrift

Elissa Klaassen promoveerde op 24 september te Amsterdam. De titel van haar proefschrift is: 'Cognition and the Middle-Aged Brain: Functional MRI studies examining demand, fatigue and caffeine effects'.

Elissa Klaassen

Datum 24 september 2012

Universiteit Vrije Universiteit Amsterdam

Faculteit Psychologie en Pedagogiek

Promotors prof. dr. J. Jolles, prof. dr. D.J. Veltman

Download dit proefschrift

Bron: Vrije Universiteit Amsterdam

De vergadering van ons september 2012 behandelde de volgende onderwerpen:

Agenda: 

• De KAIT (André)
• De K-SNAP (André)
• Carine Sachem stelt de Cotess voor
• De eerste ervaring met de Cotess (Ilse)
• De WAIS-IV (Lore)
• Vervolg van de casus "kleine hersenen, grote gevolgen" (Stefaan)
• Wie bespreekt nog een casus?
• Vragen van Katrien: 

  -       Welke cognitieve klachten vinden jullie meestal bij de testing van niet-geriatrische ptn met een depressie (dus niet dd depressie – dementie)? In de literatuur vind ik precies terug dat het zowat op elk domein van het cognitieve functioneren een invloed kan hebben.

  -       Vinden jullie het zinvol deze mensen te testen wanneer ze in behandeling zijn voor hun depressie? Het is dan namelijk moeilijk uit te maken wat te maken heeft met de depressie en wat misschien met andere zaken te maken heeft. Of wachten jullie tot de depressie is opgeklaard om deze patiënten te testen?

Wie bijdragen heeft of vragen heeft: fanny.geschier@azbrugge.be of cmlp@telenet.be

BELGIAN BRAIN congress 2012

Af en toe eens naar kijken, ... dan weet je weer waarom je dit werk doet.

Klik op de foto en je komt op het verhaal en op de beelden.

Bapineuzumab niet succesvol:

Pfizer and Johnson & Johnson are reporting that in the first of four Phase III trials, bapineuzumab failed to outperform a placebo in moderating symptoms of mild-to-moderate Alzheimer's, a clinical train wreck that will only raise further doubts about the R&D track they laid down.

Investigators had gambled heavily on the belief that an IV formulation of the drug could help a group of patients who shared the ApoE4 (apolipoprotein E epsilon 4) genotype, one of four studies Pfizer and J&J's Janssen had divided between them. With the failure the companies are slamming the brakes on dosing patients in an extension study of this particular Phase III trial, though they will continue to be evaluated. The other three trials are expected to read out soon.

Pfizer didn't detail the results from the study, but a principal investigator in the trial, Reisa Sperling, told The New York Times that "there was absolutely no evidence at all of a clinical benefit of treatment on either of the primary measures..."

Experimental Alzheimer's Drug 'Promising'

Deborah BrauserJuly 19, 2012 (Vancouver, British Columbia) — EVP-6124, an experimental medication from EnVivo Pharmaceuticals, may improve symptoms in patients with Alzheimer's disease (AD), according to a new phase 2b clinical trial presented here at the Alzheimer's Association International Conference (AAIC) 2012.

Results from the study, which included more than 400 patients with mild to moderate AD, showed that the participants who received 2 mg/day of EVP-6124 for 6 months had significantly better improvement in test scores for cognition, memory, language, and other functions. The drug was also considered "well tolerated."

The medication is a selective, partial alpha-7 nicotinic agonist, which has a mechanism of action different from that of drugs currently approved by the US Food and Drug Administration to treat AD.

From Medscape Medical News > Psychiatry

Is Doornroosje dement wakker geworden?

July 17, 2012 (Vancouver, British Columbia) — Various sleep problems, including too little and too much sleep, disorders such as sleep apnea and circadian rhythm disruptions, and even excessive daytime sleepiness (EDS) may all be linked to cognitive decline, according to new trials presented here at the Alzheimer's Association International Conference (AAIC) 2012.  Lees meer.

 Aankondiging: Programma Parkinsonzorgwijzer Vlaanderen

O P L E I D I N G P A R K I N S O N Z O R G - N E U R O P S Y C H O L O G I E

• Voormiddag: diagnostiek 
• Ziekte van Parkinson en Parkinson plus syndromen: heterogeniteit binnen cognit
• Impulscontrolestoornissen en depressie bij de ziekte van Parkinson
• Namiddag: behandeling 
• Cognitieve effecten van diepe hersenstimulatie 
• Plasticiteit van het brein bij de ziekte van Parkinson 
• Belang van neuropsychologie bij freezing 

Verslag vergadering 27 juni 2012:

• Er zijn twee nieuwe leden (Lieselotte Geerolf (AZ Sint-Jan) en Lore Ketelaars (AZ Groeninge).
• De Scopa-Cog werd voorgesteld.   Het voordeel is dat de test genormeerd is op Parkinsonpatiënten en dat het voor de onderzoeker en de patiënt vlot afneembaar materiaal betreft.  

• Mateloze zelfbediening is gevolg van slechte wetgeving.

   

  24 JANUARI 2011. — Koninklijk besluit tot wijziging van de artikelen 2, A, en 20, § 1, f), van de bijlage bij het koninklijk besluit van 14 september 1984 tot vaststelling van de nomenclatuur van de geneeskundige verstrekkingen inzake verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen.

  Neuropsychologisch onderzoek met evaluatie van de cognitieve functies bij een patiënt met vermoeden van beginnende dementie K 90

  De verstrekking 477573 behelst het uitvoeren van een gevalideerd en omstandig (minimum duurtijd van 45 minuten) neuropsychologisch onderzoek van de belangrijkste cognitieve functies welke in een dementieel syndroom (volgens DSM IV) zijn aangetast : het geheugen, de taalvaardigheid, de visuospatiale vaardigheden en de aandachts- en uitvoeringsfuncties.

  De verstrekking 477573 mag slechts worden aangerekend samen met één van de verstrekkingen 102933 of 102992.

  De verstrekking 477573 kan enkel worden aangerekend door de geneesheer-specialist in de neurologie, in de psychiatrie of in degeriatrie.

  De verstrekking 477573 kan voor de technische uitvoering worden toevertrouwd aan een gekwalificeerd helper met speciale kennis in de neuropsychologie die samenwerkt als gekwalificeerde helper volgens de bepalingen van het artikel 1, § 4bis, I 5 § 4bis.

Het is altijd goed om de kleine lettertjes eens te lezen.  

I. Onverminderd de bepalingen van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de geneeskunst, de uitoefening van de daaraan verbonden beroepen en de geneeskundige commissies, alsmede van de wet van 20 december 1974 waarmee het wordt aangevuld waar het gaat om de verpleegkunde, in het raam van de beperkingen die zijn vastgesteld in artikel 50 van vorengenoemd koninklijk besluit, mag de geneesheer-verstrekker de ziekte- en invaliditeitsverzekering verstrekkingen aanrekenen die met de hulp van gekwalificeerde helpers zijn uitgevoerd, voor zover aan laatstgenoemden onder zijn verantwoordelijkheid en onder zijn persoonlijke controle, enkel handelingen zijn toevertrouwd die de diagnose voorbereiden of die betrekking hebben op de toepassing van een behandeling of van een maatregel inzake preventieve geneeskunde die vervat zijn in die verstrekkingen.°, en II, B, 2, a) tot i), voor de bedoelde verstrekking. »

II B 2. a) De verstrekkingen inzake klinische biologie (artikelen 3 en 24, behalve de functionele tests, bedoeld onder littera B, 1, b) van deze paragraaf), inzake nucleaire geneeskunde in vitro (artikel 18), inzake pathologische anatomie(artikel 32), inzake antropogenetica (artikel 33);

b) de radiografieën voor rechtstreeks onderzoek en zonder contrastmiddel van het hoofd, van de hals, van de thorax en van het abdomen, alsmede van de verschillende streken daarvan en van het osteo-articulair stelsel, en de tomografische onderzoeken die daarop betrekking hebben, bedoeld in artikel 17;

c) de metingen inzake densitometrie bedoeld in de artikelen 17 en 18, de metingen van de totale radioactiviteit van het menselijk lichaam alsmede de functionele tests en de scintigrafieën bedoeld in artikel 18, met uitsluiting van die welke zijn bedoeld onder littera A, h) van deze paragraaf.

d) de in de artikelen 13 en 20 vermelde functionele tests inzake pneumologie en gastroënterologie;

e) de in de artikelen 3 en 20 vermelde diagnostische verstrekkingen die de registratie van elektrische signalen van verschillende organen omvatten, zoals met name: elektrocardiogram, Holterregistratie, elektro-encefalogrammen van diverse aard al dan niet met stimulatie, polygrafie en polysomnografie;

f) de in de artikelen 14 en 20 opgenomen diagnostische verstrekkingen die de registratie omvatten van uitgezonden of waargenomen geluidssignalen;

g) de in de artikelen 21 en 22 vermelde therapeutische verstrekkingen die de emissie van fotonen of elektronen omvatten en de in artikel 22 opgenomen baden, toepassing van waterige suspensies en mobiliserende behandelingen;

h) het toezicht op de diverse in de artikelen 11 en 20 vermelde types van transfusies van bloed en de derivaten ervan en het toezicht op de diverse in artikel 20 opgenomen types van extrarenale zuivering;

i) het vernieuwen van de in artikel 14 vermelde gipstoestellen.

De onder B, 2, a) tot i) bedoelde verstrekkingen die zijn verricht met de hulp van gekwalificeerde helpers, mogen aan de ziekte- en invaliditeitsverzekering worden aangerekend voor zover de volgende voorwaarden inzake controle op de verstrekkingen inzake fysieke aanwezigheid van de geneesheer-verstrekker vervuld zijn.

 

Dit is een sluikse paramedicalisering van ons beroep, daar waar wij helemaal geen paramedici zijn.  

 

Deze wetgeving lijkt op het eerste zicht met spuug aan mekaar te hangen en wie er ongerustheid over uitte werd met een kluitje in het riet gestuurd.   Het zou de bedoeling zijn om het onderzoek te laten uitvoeren door neuropsychologen en niet door in der haast of pro forma aangestelde 'helpers'.  

 

Iedereen die dit ook maar een beetje opvolgt stelt enorme misbruiken vast.  

• verpleegkundigen nemen een MMSE af, maar dat wordt vergoed als een bovengenoemde prestatie.

• administratief personeel wordt ingeschakeld

• ergotherapeuten nemen ADA-Cog, af

• patiënten krijgen toch nog een rekening gepresenteerd om de psycholoog te vergoeden, terwijl de RIZIV-nummers op de rekening van de arts terecht komen

• er zijn ziekenhuizen waar de psychologen het integrale bedrag krijgen, er zijn er waar ze niets krijgen en alle mogelijk al dan niet onderhandelde tussenoplossingen.  

Voorstel:

•Verzamelen van alle mogelijke varianten van vergoeding

•Verzamelen van alle onregelmatigheden op het vlak van de noodzakelijke aanwezigheid van artsen

•Verzamelen van alle prestaties door niet neuro-psychologen

•Oproep richten aan de bestaande verenigingen (BFP, VVKP, professoren neuropsychologie, ….)

•Brief aan de minister.

 

• Fanny bespreekt score-interpretatie en zal via de nieuwsgroep de informatie doorsturen.
• Casus

Kleine hersenen  Grote gevolgen

 De groep bespreekt een casus waarin de neuropsychologische gevolgen van een brughoektumor (petrocliviaal meningeoom rechts) met groot weefselverlies in de kleine hersenen zich manifesteren in problemen van het declaratief geheugen, daling van de intelligentie, de aandacht,  naast problemen van het proceduraal geheugen.  

We zoeken verder naar informatie over de impact van letsels in het cerebellum op corticale functies.  De informatie wordt uitgewisseld via de nieuwsgroep.

Alzheimer's vaccine trial a success

Alzheimer's disease is a complex neurological dementia disease that is the cause of much human suffering and a great cost to society. According to the World Health Organisation, dementia is the fastest growing global health epidemic of our age. The prevailing hypothesis about its cause involves APP (amyloid precursor protein), a protein that resides in the outer membrane of nerve cells and that, instead of being broken down, form a harmful substance called beta-amyloid, which accumulates as plaques and kills brain cells.

There is currently no cure for Alzheimer's disease, and the medicines in use can only mitigate the symptoms. In the hunt for a cure, scientists are following several avenues of attack, of which vaccination is currently the most popular. The first human vaccination study, which was done almost a decade ago, revealed too many adverse reactions and was discontinued. The vaccine used in that study activated certain white blood cells (T cells), which started to attack the body's own brain tissue.

The new treatment, which is presented in Lancet Neurology, involves active immunisation, using a type of vaccine designed to trigger the body's immune defence against beta-amyloid. In this second clinical trial on humans, the vaccine was modified to affect only the harmful beta-amyloid. The researchers found that 80 per cent of the patients involved in the trials developed their own protective antibodies against beta-amyloid without suffering any side-effects over the three years of the study. The researchers believe that this suggests that the CAD106 vaccine is a tolerable treatment for patients with mild to moderate Alzheimer's. Larger trials must now be conducted to confirm the CAD106 vaccine's efficacy.

The study was carried out by Professor Bengt Winblad at Karolinska Institutet's Alzheimer's Disease Research Centre in Huddinge and leading neurologists in the Swedish Brain Power network: consultant Niels Andreasen from Karolinska University Hospital, Huddinge; Professor Lennart Minthon from the MAS University Hospital, Malmö; and Professor Kaj Blennow from the Sahlgrenska Academy, Gothenburg. The study was financed by Swiss pharmaceutical company Novartis.

Publication:

‘De neurowetenschap creëert grote mythes’

In Bevrijd de psychologie beweert Jan Derksen, klinisch psycholoog-psychotherapeut, dat zijn collega’s zich blind staren op hersenonderzoek. Daardoor verdwijnt alle aandacht voor echte oorzaken van psychische problemen.

'Amateurbiologen', noemt hij de neuropsychologen die de psychologie reduceren tot studie van observeerbaar gedrag en het werken met emoties naar het alternatieve circuit laveren.

More Evidence That Physical Activity Protects the Aging Brain

May 16, 2012 — New data from the Rush Memory and Aging Project provide more evidence that staying physically active may protect the aging brain from Alzheimer's disease (AD).

In a group of more than 700 elderly individuals free of dementia at baseline, a higher level of total daily physical activity, determined objectively via 24-hour actigraphy, was associated with a lower risk for the subsequent development of AD, as well as a slower rate of cognitive decline.

The association remained "robust" after accounting for a wide variety of potentially confounding factors, and supports efforts to encourage physical activity even in the very old, conclude Aron S. Buchman, MD, from the Rush Alzheimer's Disease Center, Rush University Medical Center in Chicago, Illinois, and colleagues.

Their findings were published in the April 24 issue of Neurology.

J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2008 Feb;79(2):216-8.

Serial yes/no reliability after traumatic brain injury: implications regarding the operational criteria for emergence from the minimally conscious state.

Nakase-Richardson R, Yablon SA, Sherer M, Evans CC, Nick TG.

Source

Department of Neuropsychology, Methodist Rehabilitation Center, 1350 East Woodrow Wilson Drive, Jackson, Mississippi 39216, USA. Nakase@aol.com

Abstract

BACKGROUND:

Published guidelines for defining the "minimally conscious state" (MCS) included behaviours that characterise emergence, specifically "reliable and consistent" functional interactive communication (accurate yes/no responding) and functional use of objects. Guidelines were developed by consensus because of the lack of empirical data to guide definitions. Criticism emerged that individuals with severely impaired cognition would have difficulty achieving the requisite threshold of accuracy and consistency proposed to demonstrate emergence from MCS.

OBJECTIVE:

To determine the utility of the operational threshold for emergence from post-traumatic MCS, by evaluating a measure of yes/no accuracy (Cognitive Test for Delirium, auditory processing subtest (CTD-AP).)

METHODS:

Prospective, consecutive cohort of responsive patients recovering from traumatic brain injury (TBI), including a subset meeting criteria for MCS at neurorehabilitation admission who improved and were able to undergo the study protocol. Participants were evaluated at least weekly, and given the CTD-AP to assess yes/no responding.

RESULTS:

Of the 1434 observations from 336 participants, 767 observations yielded inaccurate yes/no responses. 75 participants (22%) never attained consistently accurate yes/no responses at any time during their hospitalisation. Generalised estimating equations analysis revealed that confused participants were more likely to respond inaccurately to yes/no questions. Further, the subset of individuals who were in MCS on rehabilitation admission and improved, were also more likely to respond inaccurately to yes/no questions.

CONCLUSIONS:

Consistent yes/no accuracy is uncommon among responsive patients in early recovery from TBI. These results suggest that the operational threshold for yes/no response accuracy as a diagnostic criterion for emergence from MCS should be revisited.

Aankondiging:

Nederlandse Vereniging voor Neuropsychologie 9 november 2012 Amsterdam of Utrecht Neuropsychologie & computers* Zin en onzin van het gebruik van computers in de neuropsychologische diagnostiek en behandeling.  meer info

Verband tussen farmacie en  psychiatrie:

Farmabedrijven oefenen steeds meer invloed uit op psychologen en psychiaters. Van de experts die bepalen wat er in het wereldwijde handboek voor psychische stoornissen komt te staan, heeft ruim twee derde banden met een geneesmiddelenfabrikant. Al jaren sleutelen deskundigen aan de nieuwe 'Bijbel van de psychiatrie', de zogenaamde DSM-5, het handboek waarop psychologen en psychiaters hun diagnoses baseren. Dat gebeurt in 13 werkgroepen, die elk over bepaalde stoornissen beslissen. Amerikaanse onderzoekers hebben nu per commissie de belangenverstrengeling tussen de leden en de farmawereld in kaart gebracht. Hun studie, die in het vakblad PLoS Medicine verscheen, bekeek de werkzaamheden van alle DSM-5-opstellers, onder wie 29 voorzitters en 141 leden.

Blijkt dat maar liefst 69 procent van de voorzitters banden heeft met de farmaceutische industrie. Bij een eerdere studie, ten tijde van de DSM-4, was dat nog 57 procent. Ook opvallend: de meeste relaties met de farmawereld kwamen voor bij panelleden die zich over ziektebeelden buigen waarvoor medicijnen de eerste behandeloptie zijn. Zo is er in de werkgroep slaapstoornissen bij alle leden sprake van belangenvermenging. In de commissie voor neurocognitieve stoornissen, zoals dementie, ligt dat cijfer op 89 procent, bij psychotische stoornissen op 83 procent.

January 10, 2012 — The nicotine patch, best known as a smoking cessation aid, is now showing benefit as a treatment for mild cognitive impairment. New class I evidence suggests the patch (Nicotrol, Pfizer) improves cognitive test performance in older adults with early memory loss.

Vergadering 11 december 2011:

• De nieuwe Vlaamse Dementiebatterij
• Onderscheid vasculaire - niet vasculaire dementie (en alle mogelijke combinaties): Katrien
• facturatie van neuropsychologisch onderzoek
• casus: PTSS na een ogenschijnlijk banaal hersentrauma? Stefaan

Neurosci. 2011 May 18;31(20):7540-50.

Effective treatment of chronic low back pain in humans reverses abnormal brain anatomy and function.

Seminowicz DA, Wideman TH, Naso L, Hatami-Khoroushahi Z, Fallatah S, Ware MA, Jarzem P, Bushnell MC, Shir Y, Ouellet JA, Stone LS.

Alan Edwards Centre for Research on Pain, McGill Scoliosis and Spine Research Group, McGill University, Montreal, Quebec H3A 1A4, Canada.

Abstract

Chronic pain is associated with reduced brain gray matter and impaired cognitive ability. In this longitudinal study, we assessed whether neuroanatomical and functional abnormalities were reversible and dependent on treatment outcomes. We acquired MRI scans from chronic low back pain (CLBP) patients before (n = 18) and 6 months after (spine surgery or facet joint injections; n = 14) treatment. In addition, we scanned 16 healthy controls, 10 of which returned 6 months after the first visit. We performed cortical thickness analysis on structural MRI scans, and subjects performed a cognitive task during the functional MRI. We compared patients and controls, as well as patients before versus after treatment. After treatment, patients had increased cortical thickness in the left dorsolateral prefrontal cortex (DLPFC), which was thinner before treatment compared with controls. Increased DLPFC thickness correlated with the reduction of both pain and physical disability. Additionally, increased thickness in primary motor cortex was associated specifically with reduced physical disability, and right anterior insula was associated specifically with reduced pain. Left DLPFC activity during an attention-demanding cognitive task was abnormal before treatment, but normalized following treatment. These data indicate that functional and structural brain abnormalities-specifically in the left DLPFC-are reversible, suggesting that treating chronic pain can restore normal brain function in humans.

Vis eten helpt:

A new study suggests eating baked or broiled fish may help fight the brain shrinkage and cognitive decline associated with Alzheimer's disease.

Researchers from University of Pittsburgh Medical Center tracked fish consumption and measured brain volume and memory function in 260 cognitively normal adults over 10 years. In the end, study participants who ate more fish had bigger brain areas -- particularly the hippocampus, which is known to shrink in Alzheimer's -- and better memory than their fish-declining counterparts.

Lees meer: http://abcnews.go.com/Health/AlzheimersNews/support-fish-fight-alzheimers/story?id=15050297

Fragiele X

16 november 2011 Vooral aandacht beperkt bij fragiele-X-syndroom Mannen met het fragiele-X-syndroom hebben vooral beperkingen in de aandachtsfuncties en de hogere-orde cognitieve functies. Dit concludeert promovendus Melle van der Molen op basis van neuropsychologisch onderzoek. In zijn proefschrift laat Van der Molen zien welke beperkingen in het cognitief functioneren specifiek zijn voor mannen met het fragiele-X-syndroom. Hij onderzocht ook of deze beperkingen te verklaren zijn door onderliggende problemen in de informatieverwerking in de hersenen. Informatieverwerking Uit psychofysiologisch onderzoek blijkt dat informatie al anders wordt waargenomen tijdens de vroege, perceptuele stadia van de informatieverwerking. Dit kenmerkt zich vooral door verhoogde hersenactiviteit tijdens detectie van zowel auditieve als visuele informatie. Oorzaak Deze vroegtijdige problemen met informatieverwerking vormt een belangrijke obstructie voor de verdere cognitieve informatieverwerking, denkt Van der Molen. Ze liggen mogelijk ten grondslag aan een scala van gedragsproblemen bij mannen met het fragiele-X-syndroom. Proefschrift Melle van der Molen promoveert 17 november op zijn proefschrift 'Profiling cognition in fragile X syndrome: A psychophysiological and neuropsychological approach' aan de Universiteit van Amsterdam.

Wetenschap met een knipoog:

Traumatic brain injuries in illustrated literature: experience from a series of over 700 head injuries in the Asterix comic books.

Verband tussen gehoorverlies en risico op dementie

Verfje vertraagt ouderdom en Alzheimer

Worse Outcomes With Decompressive Craniectomy After TBI

Susan Jeffrey

March 30, 2011 — Results of a randomized trial show that although decompressive craniectomy reduced intracranial pressure and the length of stay in the intensive care unit, it was also associated with a greater risk for unfavorable outcome at 6 months for patients with diffuse traumatic brain injury (TBI) compared with standard care.

Rates of death didn't differ between groups, but scores on the Extended Glasgow Outcomes Scale were lower in the group undergoing bifrontotemporoparietal craniectomy, and there was a significant increase in risk, more than double, for an unfavorable outcome on that same scale, the researchers report.

Results of the randomized Decompressive Craniectomy (DECRA) trial were published online March 25 in the New England Journal of Medicine to coincide with their presentation at the International Symposium on Intensive Care and Emergency Medicine in Brussels, Belgium.

"Our findings differ from those of most nonrandomized studies and are contrary to our hypothesis," the researchers, with lead study author D. James Cooper, MD, from the Department of Intensive Care at Alfred Hospital, Monash University, in Melbourne, Australia, acknowledge.

Hersengebieden kunnen van functie veranderen

Affective brain regions are activated during the processing of pain-related words in migraine patients.

Eck J, Richter M, Straube T, Miltner WH, Weiss T. Pain. 2011 Mar 4.

Verslag van de vergadering van  8 maart 2011:

Programma (aan te vullen):

• Tower of London: geen bevredigend antwoord ontvangen van de firma.  
• Franstalige testen:  We hebben twee bronnen gevonden, die aangesproken en aangeschreven werden.
• Gilbert wil het hebben over de Cochrane-studie: Cognition-based interventions for healthy older people and people with mild cognitive impairment.  We verwijzen in deze naar de webstek van Gilbert: EBM en de Cochrane Database.
• Af en toe wordt gevraagd om de cognitieve toestand na te gaan bij oudere mensen met ernstige gehoorstoornissen. Soms zijn die mensen bovendien ook slechtziend. Bestaat er betrouwbaar testmateriaal om de cognitieve toestand te evalueren, zonder (veel) beroep te doen op het gehoor of soms het zicht?
• Casusbespreking: een patiënt 15 jaar na een succesvol bestraalde pinealistumor.  De casus leverde boeiende inzichten op.  Hou rekening met de plaats van de pinealis ten aanzien van de thalamus en met de complexe pathologieën, die bij beschadiging van de thalamus kunnen optreden.  
  
  Op de webstek van de universiteit van Tasmanië (Australië) staat een volledig handboek psychiatrie online. Het werk is van Steven Pridmore en werd geschreven in 2006, maar er waren nog aanpassingen vorig najaar.  In hoofdstuk 2 staan bijvoorbeeld de frontale circuits uitgelegd en in hoofdstuk 27 hoe je die bedside kunt testen. 
  Lees hierover: http://eprints.utas.edu.au/287/
  Lees ook even:
  • Thalamuslestels en disfuncties van de frontale lob
  • Thalamusletsels en gedrag
  •  http://www.nin.knaw.nl/Portals/0/Department/Kalsbeek/Melatonine-Fysiologie.pdf
  • Chronobiologie en Neurologie
• Bestaan er normen voor delen van de ADAS-Cog?  Neen.

• We hadden het ook over Njiokiktjien. Deze persoon publiceerde veel over kinderneuropsychologie, maar er staan niet zoveel volledige teksten op het internet. Wel volgende artikels:

  http://www.ntvg.nl/publicatie/dyslexie-als-cerebrale-functiestoornis/volledig

  http://www.wetenschappelijktijdschriftautisme.nl/wp-content/uploads/2010/11/200502-relatie-taalontwikkelingsstoornissen.pdf

• In het Belgisch Staatsblad van 16 februari 2011 verscheen een koninklijk besluit waarbij drie nieuwe codenummers in de nomenclatuur worden gevoegd m.b.t. het opmaken van een gespecialiseerd diagnostisch bilan voor dementie door een geneesheer-specialist in de neurologie, psychiatrie of geriatrie en het neuropsychologisch onderzoek met evaluatie van de cognitieve functies bij een patiënt met vermoeden van beginnende dementie.
  De nieuwe verstrekkingen en de bijhorende toepassingsregels treden in werking op 1 april 2011.

Betreft het KB van  24 januari 2011,  Koninklijk besluit tot wijziging van de artikelen 2, A, en 20, § 1, f), van de bijlage bij het koninklijk besluit van 14 september 1984 tot vaststelling van de nomenclatuur van de geneeskundige verstrekkingen inzake verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen.

Als neuropsychologen werkzaam in een algemeen ziekenhuis en betrokken bij de neuropsychologische diagnostiek kunnen wij niet nalaten een standpunt in te nemen ten aanzien van enkele elementen opgenomen in dit KB.  Het verontrust ons dat er in dit KB enkele elementen zijn opgenomen, die afbreuk dreigen te doen aan de kwaliteit, die we op dat vlak als psychologen willen bieden:

-                      In het KB staat vermeld dat de technische uitvoering niet dient te gebeuren door een klinisch psycholoog, maar door een “gekwalificeerd helper”.   Dit zet de deur open om het neuropsychologisch werk te laten uitvoeren door niet-psychologen.   Er wordt niet omschreven wat een gekwalificeerd helper als basisopleiding moet hebben.  De interuniversitaire 2 jaar durende opleiding neuropsychologie bepaalt overigens dat de basisvoorwaarde tot het volgen van deze post-graduaatsopleiding neuropsychologie een diploma master in de psychologie vereist.  We vrezen dat niet (neuro-)psychologisch geschoolde ziekenhuismedewerkers zullen ingeschakeld worden minimalistische onderzoeken te verrichten, die dan ook maar een schijndiagnostiek zullen toelaten, maar dat deze kwalitatief zwakkere onderzoeken wel zullen gehonoreerd worden, waar de kosten voor een uitgebreid neuropsychologisch onderzoek uitgevoerd door een neuropsycholoog nog altijd door de patiënt zelf zullen moeten gedragen worden. 

-                      Als psycholoog beperken wij ons niet tot de technische uitvoering van opgelegde minimaal gehouden testen, maar trachten wij een antwoord te formuleren op de gestelde vraag en de gepresenteerde problematiek.   Verenging van de vraag naar “doe een dementieonderzoek” zal aanleiding geven tot een gebrekkige differentiaaldiagnose met aandoeningen met een vergelijkbare symptomatologie, maar met andere onderliggende dynamieken.   Deze dynamieken (we noemen bijvoorbeeld stemmingsstoornissen) vereisen ook gerichter testonderzoek, die niet voorzien is in wat men nu voor dementieonderzoek zal laten afnemen.

-                      Op vandaag duurt een neuropsychologisch onderzoek bij vermoeden van dementie minstens  twee uur.  Het KB suggereert dat dit op minder tijd en met minder hoogstaand onderzoek kan worden uitgevoerd.  We vrezen dat dit ten koste zal gaan van de kwaliteit van het onderzoek en de conclusies, die daaruit zullen getrokken worden.  We hebben ons tot op heden steeds verzet tegen de vraag om beperkter onderzoeken uit te voeren om zodoende grotere volumes te behalen omdat zulks geen recht doet aan de aard en de ernst van de pathologie.   We zullen dat ook blijven doen. 

-                      Op heden is het zo dat psychologen de evidence-based kennis en wetenschap hebben om op een autonome wijze conclusies te trekken en om dit in een psychologisch verslag op te nemen.  Het KB suggereert dat de “gekwalificeerde helpers” of psychologen enkel  dienen om de metingen testen of observaties technisch uit te voeren, waarna de conclusies omtrent diagnostiek enkel door de arts zou kunnen getrokken worden.  Op vandaag worden onze suggesties qua diagnostiek en behandeling zeer gewaardeerd en meestal ook opgevolgd. Wij willen dit zo houden.  We timmeren sinds jaar en dag aan deze weg en kunnen niet toestaan dat afbreuk aan wat reeds als een verworven recht wordt beschouwd sluiks in wetgeving wordt opgenomen. 

-                      In het KB wordt nergens gesuggereerd hoe het werk van de neuropsycholoog dient te worden gehonoreerd.  Dit zet de deur open voor allerlei misbruiken enerzijds maar het verlegt de kost van een onderzoek dat opbrengt voor geneesheren naar de kostenstaat van de uitvoerders van het onderzoek (of het nu die van de psycholoog of een andere ziekenhuismedewerker betreft).  Deze zelfde ziekenhuismedewerker (psycholoog of andere) moet zich wel verantwoorden voor de boekhoudkundige kost van z’n werking, maar het gegenereerde inkomen komt niet op dezelfde boekhouding te staan. 

We stellen vast dat in een wetgeving, die rechtstreeks het werk van psychologen aanbelangt de BFP niet werd geraadpleegd.  Ook dit verontrust ons.  We mogen hopen dat de BFP, die dit onderwerp op de agenda geplaatst heeft van de eerstvolgende algemene vergadering in deze krachtdadig optreedt.  

 

• Kleef hierop de juiste diagnose: http://www.youtube.com/watch?v=LqtdaNgBI4A: "complex migraine" with "wernicke's"
• Neuropsychologie-webpagina van Gilbert Allemeesch vernieuwd: http://users.telenet.be/allemeesch/KlinPsy/Neuropsy.htm
• Wie gebruikt een diagnostisch systeem, zoals DSM of ICD voor het bijhouden van administratie rond patiënten?   Graag ervaringen daarmee meebrengen.
• COTESS: COgnitieve TEStbatterij voor Senioren.  
  De auteur houdt ons op de hoogte van de stand van zaken.  Er zijn problemen bij het drukken, maar de test zal aan ons worden voorgesteld als ze klaar is.  
• De voorjaarsconferentie van de NVN gaat door op 6 april: http://nvneuropsy.nl/?q=node/152

 Voor u gelezen:

Er is een verschil tussen pedofiele en niet pedofiele kindermisbruikers en tussen kindermisbruikers en niet-seksuele feitplegers.  

Angela Eastvold,1 Yana Suchy,2 AND Donald Strassberg2 (RECEIVED March 17, 2010; FINAL REVISION November 30, 2010; ACCEPTED December 1, 2010) AbstractThere is increasing evidence of neurocognitive dysfunction among child molesters, supporting the notion of brain anomalies among pedophiles. However, approximately half of child molesters are not pedophilic (i.e., are not primarily attracted to children), and neurocognitive differences between pedophilic (PED) and nonpedophilic (NPED) child molesters are not well understood. The purpose of this study was to assess neurocognition, specifically executive

functioning (EF), among phallometrically defined PED and NPED child molesters, relative to nonsexual offenders (NSO).

Participants (N589) were compared on seven EF domains. Results revealed that (a) child molesters exhibited an overall executive profile that was different from that of NSOs, with PEDs differing from NSOs but not from NPEDs; (b) child molesters on the whole performed better than NSOs on abstract reasoning and more poorly on inhibition; and (c) PEDs performed better than NPEDs on planning and exhibited better overall performance accuracy relative to NPEDs. These results suggest that PEDs exhibit a more deliberate, planful response style characterized by greater self-monitoring; whereas NPEDs appear to respond more impulsively. The current report further elucidates neurocognition among child molesters and highlights the need for future research examining subtypes of child molesters.

(JINS, 2011, 17, 295–307)

1Mental Health and Behavioral Sciences, James Haley Veterans Hospital, Tampa, Florida

2Department of Psychology, University of Utah, Salt Lake City, Utah

Light to Moderate Alcohol Use Protective Against Dementia in Older Adults 

Megan Brooks

Information from Industry High rates of response and remission in MDD High rates of response and remission in adults and adolescents aged 12 to 17 with major depressive disorder. Find out more March 7, 2011 — Mirroring findings in younger adults, a new study of adults 75 years and older at baseline suggests that drinking light to moderate amounts of alcohol may help protect against the development of dementia.

"There is strong evidence from previous longitudinal studies that [drinking] a small amount of alcohol is associated with lower incidence of overall dementia and Alzheimer dementia," Professor Siegfried Weyerer, PhD, from the Central Institute of Mental Health in Mannheim, Germany, said.

"Unique in our study," he told Medscape Medical News, "is that this result was also found among a large population [75 years and older at baseline] where the mean age was, at 80.2 years, much higher than that in previous studies."

The study was published online March 2 in Age and Ageing.

Drinkers Outnumber Teetotalers Dr. Siegfried Weyerer

Included in the study were 3202 elderly German individuals free of dementia at baseline who were followed up 1.5 years and 3 years later by means of structured clinical interviews, including detailed assessment of current alcohol consumption and dementia diagnoses.

On the basis of alcohol consumption information available for 3180 of the subjects, 50.0% were abstinent, 24.8% consumed fewer than 1 drink daily (10 g/day), 12.8% drank 1 to 2 drinks daily (10 – 19 g/day), and 12.4% consumed 2 or more drinks daily (=20 g/day). A small group of 25 participants met criteria for harmful drinking (>60 g/day for men and >40 g/day for women).

Among alcohol drinkers, nearly half (48.6%) drank wine only, 29.0% drank beer only, and 22.4% drank wine, beer, or spirits.

During an average of 3 years, 217 of the 3202 subjects (6.8%) developed dementia; 111 of these subjects (3.5%) developed Alzheimer dementia.

Compared with teetotalers, subjects consuming alcohol were 29% less likely to develop dementia (adjusted hazard ratio [aHR], 0.71; 95% confidence interval [CI], 0.53 – 0.96; P = .0028) and 42% were less likely to develop Alzheimer dementia (aHR, 0.58; 95% CI, 0.38 – 0.89; P = .013).

The protective effect of mild/moderate alcohol consumption on incident dementia was found after controlling for several social factors, such as education, physical and mental health problems including functional impairment or depression, lifestyle factors, or ApoE4 status factors, which have a significant impact on dementia, said Dr. Weyerer.

With regard to quantity of alcohol consumed, the researchers reported all hazard ratios were lower than 1. However, a statistically significant association was found only for subjects consuming between 20 and 29 g of alcohol per day.

A lower risk for incident dementia was found for all types of alcohol, with statistically significant hazard ratios found among those drinking mixed alcoholic beverages.

"In agreement with meta-analyses that include younger age groups, our study suggests that light-to-moderate alcohol consumption is inversely related to incident dementia, also among individuals aged 75 years and older," the study authors conclude.

"People should be aware that we are talking about mild/moderate consumption of alcohol. There is no doubt that long-term alcohol abuse is detrimental to memory function and can cause neurodegenerative disease," said Dr. Weyerer.

Experts Weigh In

Medscape Medical News asked the International Scientific Forum on Alcohol Research to weigh in on the study in relation to prior studies. The forum is a joint undertaking of the Institute on Lifestyle & Health of Boston University School of Medicine in Massachusetts and Alcohol in Moderation of the United Kingdom. Forum members are not paid; members are researchers who share their knowledge and expertise and put recent research into context with other studies.

A statement from the forum provided to Medscape Medical News notes that during the past 31 years (1980-2011), the association between moderate alcohol intake and cognitive function has been investigated in 71 studies comprising 153,856 men and women from various populations with various drinking patterns.

"Most studies showed an association between light to moderate alcohol consumption and better cognitive function and reduced risk of dementia, including vascular dementia and Alzheimer dementia," according to the forum.

However, forum member Erik Skovenborg, MD, of the Scandinavian Medical Alcohol Board and Practitioner, from Aarhus, Denmark, made the point that "since a randomized, controlled study of alcohol consumption and risk of dementia has not been done [and would not be feasible], the jury is still out concerning the importance of confounding."

Dr. Skovenborg noted that "happy people with many friends have the most opportunities for social drinking and in the [current] study alcohol consumption was significantly associated with factors that are protective for the development of dementia: better education, not living alone, and absence of depression.

"However, even after controlling for these and several other factors, the risk for incident dementia was still significantly lower among light-to-moderate alcohol consumers. Even so, it may still be a part of the explanation that old German men and women, who drank alcohol sensibly in old age, also have a healthier lifestyle in terms of physical, dietary, and mental perspectives," Dr. Skovenborg said.

Forum member Roger Corder, PhD, MRPharmS, from the William Harvey Research Institute, Queen Mary University of London, United Kingdom, agrees that "it is very difficult to separate alcohol consumption from other healthy lifestyle factors in populations where moderate drinking is commonplace.

"In this respect," he said, "the [current] study doesn’t correct for a healthy diet, which is also likely very important, as a poor diet is associated with increased risk of dementia due to deficiencies such as low omega-3 fat intake, inadequate vitamin B12, etc. However, it is also known that improved vascular function in alcohol drinkers could account for some element of reduced dementia risk."

Forum member Harvey Finkel, MD, of Boston University Medical Center in Massachusetts, said, although he believes that one "should not start to drink just because one has attained seniority, neither must one stop. Elderly folks handle alcohol with more responsibility than do the young, and they may derive greater health benefits from moderate drinking. Age is not a reason for abstinence," Dr. Finkel said.

The study was funded by the German Federal Ministry of Education and Research. Dr. Weyerer and colleagues have disclosed no relevant financial relationships.

Age Ageing. Published online March 2, 2011. Abstract

Rood vlees eten:

December 29, 2010 — Women who consume at least 102 g red meat a day have a 42% higher risk for cerebral infarction than those who eat 25 g or less red meat daily, new research shows.

The findings "suggest that consumption of red and processed meats may increase risk of cerebral infarction," the authors, led by Susanna C. Larsson, PhD, from the National Institute of Environmental Medicine, Stockholm, Sweden, conclude.

"These findings merit confirmation in additional large, prospective studies and in experimental studies on possible biological mechanisms," they add.

The study was published online December 16 in Stroke.

First call for Abstracts and Symposia 

3rd Scientific Meeting of the 

Federation of European Societies of Neuropsychology (ESN)

September 7-9, 2011, Basle, Switzerland

The Organizing Committee invites you to submit an abstract and/or symposium for the 3rd scientific meeting of the ESN from September 7-9, 2011 in Basle, Switzerland. Submission for symposia and abstracts opens December 1st, 2010 and closes March 31st, 2011. Detailed information can be obtained from the congress website: www.esn2011.org

Zoekertje:

Verslag van de vergadering: 4 november 2010:

• Franstalige testen blijken behoorlijk te verschillen van Nerdelandstalige, zowel qua afnamewijze, items als normeringen.  We doen mogingen om informatie te bekomen in Doornik (Stefaan), via de VVKP-werkgroep (Karolien), 
• de Scopa-Cog (Nederlandstalig en Franstalig): lDe test wordt vaak gebreuikt voor studies met betrekking tot Parkinson.  ees er alles over op:

• http://www.scopa-propark.eu/
• http://www.scopa-propark.eu/index.php?page=1&navRight=3&doc=3&group=Yes&taal=eng&language=eng&show=yes
• http://www.scopa-propark.eu/index.php?page=1&nav=1&navRight=3&doc=31&language=nl&taal=nl&docName=SCOPA-COG-NL-testboek.pdf&groupName=SCOPA-COG
• http://www.scopa-propark.eu/scopa_eng/SCOPA-COG-EN.pdf
• http://www.scopa-propark.eu/scopa_nl/SCOPA-COG-NL.pdf
• http://www.lumc.nl/rep/cod/redirect/4030/samenvattingen/200306/marinus.html
• http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19912321
• 

• EUROPEAN BRAIN INJURY QUESTIONNAIRE (EBIQ)

  De EBIQ is oorspronkelijk ontwikkeld door een groep van tien mensen uit acht verschillende landen (Denemarken, België, Brazilië, Duitsland, Frankrijk, Portugal, Spanje en Finland). Het is een zelfbeoordelinglijst bestaande uit 63 items over de gevolgen van het hersenletsel voor de patiënt en drie items over de gevolgen voor de familie. Het betreft met name gevolgen op cognitief, emotioneel en sociaal gebied. Er bestaan twee versies: één voor de patiënt en één

  voor familieleden. Beide versies bevatten dezelfde items, waarbij het perspectief van de vraag verschilt. De patiënt wordt gevraagd of hij een bepaald probleem heeft ervaren in de afgelopen maand, waarbij hij kan kiezen uit ‘helemaal niet’, ‘soms’ of ‘vaak’. De familie wordt gevraagd of de patiënt in de afgelopen maand deze problemen heeft ervaren. De auteurs

  geven aan dat er geen items zijn opgenomen die cultuurgebonden zijn. In een groot internationaal project is de EBIQ afgenomen bij 905 patiënten met hersenletsel en 203 controles zonder hersenletsel (Teasdale et al, 1997). Uit factoranalyse blijkt dat de 63 items over het functioneren van de patiënt onder te verdelen zijn in de volgende acht schalen: somatiek, cognitie, motivatie, impulsiviteit, depressie, isolatie, fysiek en communicatie.

  Er is een subgroep van 34 items gedefinieerd (‘core set’) die representatief is voor de ernst van de beperkingen. De interne consistentie van de schalen varieert van redelijk tot goed (Cronbach’s alpha 0.47-0.92). Voor de meerderheid van de items werden significante verschillen gevonden tussen personen met en zonder hersenletsel. De familieleden scoorden de problemen van de patiënt als zijnde ernstiger dan de patiënten zelf (Teasdale et al, 1997).

  Om de EBIQ in Nederland te kunnen gaan gebruiken, is de lijst eerst door twee officiële vertalers onafhankelijk van elkaar vertaald: eerst van het Engels naar het Nederlands en toen

  weer terug. Een enkel item gaf discrepantie tussen de beide vertalers; deze zijn met beiden opnieuw besproken. Zo ontstond de definitieve EBIQ-NL.

  We stellen voor dat iedereen de volgende teksten even doorneemt:

• Over de ontwikkeling van EBIQ
• Eerste onderzoeksresultaten
• European Brain Injury Questionnaire
• Ebiq betrouwbaarheid
• Nederlandstalige versie
• Stefaan heeft de vragenlijst ter inzage.

• Tower of London test: stand van zaken in verband met scoring en normering:  André doet opnieuw een poging om de auteur en de uitgever te ondervragen over de onduidelijkheid met betrekking tot de scoring van de test.
• Karolien vertelt over de intervisiegroep neuropsych van de VVKP dat ze daar thans voorzitster van geworden is.  Er zijn een 20-tal, vooral jonge leden, die weinig ervaring hebben.  Er wordt daarom gezocht naar iets oudere VVKP-leden (niet VVKP-leden zouden niet in aanmerking komen) om zich bij de maandelijks op zaterdagochtend samenkomende groep aan te sluiten.  
• Eline zoekt informatie ivm kankerbehandeling en cognitieve stoornissen en in verband met morfine en cognitieve  klachten

Er lijkt enige controverse te bestaan in verband met het al dan niet voorkomen van een cognitieve en ruimer psychische weerslag van het gebruik van morfine.   Deze medicatie wordt thans ook vaker in niet terminale stadia gebruikt.  

Samenvattend kan men stellen dat er zeer lang is aangenomen dat er nauwelijks of zelfs geen cognitieve weerslag was.   recenter onderzoek is wat dat betreft "eerlijker":   De volgende tekst is te vinden op: Nevenwerkingen van Morfine.

Performance

Most reviews conclude that opioids produce minimal impairment of human performance on tests of sensory, motor, or attentional abilities. However, recent studies have been able to show some impairments caused by morphine, which is not surprising given that morphine is a central nervous system depressant. Morphine has resulted in impaired functioning on critical flicker frequency (a measure of overall CNS arousal) and impaired performance on the Maddox Wing test (a measure of deviation of the visual axes of the eyes). Few studies have investigated the effects of morphine on motor abilities; a high dose of morphine can impair finger tapping and the ability to maintain a low constant level of isometric force (i.e. fine motor control is impaired), though no studies have shown a correlation between morphine and gross motor abilities.

In terms of cognitive abilities, one study has shown that morphine may have a negative impact on anterograde and retrograde memory, but these effects are minimal and are transient. Overall, it seems that acute doses of opioids in non-tolerant subjects produce minor effects in some sensory and motor abilities, and perhaps also in attention and cognition. It is likely that the effects of morphine will be more pronounced in opioid-naive subjects than chronic opioid users.

In chronic opioid users, such as those on Chronic Opioid Analgesic Therapy (COAT) for managing severe, chronic pain, behavioural testing has shown normal functioning on perception, cognition, coordination and behaviour in most cases. One recent study analysed COAT patients in order to determine whether they were able to safely operate a motor vehicle. The findings from this study suggest that stable opioid use does not significantly impair abilities inherent in driving (this includes physical, cognitive and perceptual skills). COAT patients showed rapid completion of tasks which require speed of responding for successful performance (e.g. Rey Complex Figure Test) but made more errors than controls. COAT patients showed no deficits in visual-spatial perception and organization (as shown in the WAIS-R Block Design Test) but did show impaired immediate and short-term visual memory (as shown on the Rey Complex Figure Test – Recall). These patients showed no impairments in higher order cognitive abilities (i.e. Planning). COAT patients appeared to have difficulty following instructions and showed a propensity towards impulsive behaviour, yet this did not reach statistical significance. Importantly, this study reveals that COAT patients have no domain-specific deficits, which supports the notion that chronic opioid use has minor effects on psychomotor, cognitive, or neuropsychological functioning.

It is difficult to study the performance effects of morphine without considering why a person is taking morphine. Opioid-naive subjects are volunteers in a pain-free state. However, most chronic-users of morphine use it to manage pain. Pain is a stressor and so it can confound performance results, especially on tests that require a large degree of concentration. Pain is also variable, and will vary over time and from person to person. It is unclear to what extent the stress of pain may cause impairments, and it is also unclear whether morphine is potentiating or attenuating these impairments.

De mechanismen zijn allicht iets complexer dan wat men eerst dacht.   Dit is een boeiend artikel in dit verband: http://www.pnas.org/content/95/10/5807.full

Gilbert merkte op dat toedieningswijze allicht niet onbelangrijk zou zijn.  We vinden studies, die dit onderzocht hebben in een post-operatieve populatie van ouderen.   Boeiend artikel: http://www.anesthesia-analgesia.org/content/102/4/1255.full

Algemeen willen we verwijzen naar de drug en human performance fact sheets: http://www.nhtsa.gov/people/injury/research/job185drugs/morphine.htm en  http://www.nhtsa.gov/people/injury/research/job185drugs/index.htm

Er is boeiende literatuur in verband met medicatie en gebruik van voertyigen.   Morfinegebruik is een tegenindicatie om voertuigen te besturen.  http://www.cbr.nl/brochure/Geneesmiddelen%20en%20rijvaardigheid.pdf

Er werd literatuur meegegeven met betrekking tot Ca en cognitie, Ca en werk, Ca en vermoeidheid, ... 

• Fanny is op zoek naar litteratuur ivm depressie en executieve functiestoornissen

Lilly Halts Alzheimer’s Drug Trial:

By ANDREW POLLACK

In yet another setback in efforts to treat Alzheimer’s disease, Eli Lilly and Company announced on Tuesday that it had halted development of an experimental treatment after the compound actually made patients worse in two late-stage clinical trials.

The company said the drug, called semagacestat, did not slow progression of the disease and was associated with a worsening of cognition and the ability to perform the tasks of daily living.

The failure is the latest problem with experimental Alzheimer’s disease drugs in the final phase of clinical trials, following previous misses by Myriad Genetics and by the team of Pfizer and Medivation. Another closely watched drug being developed by Pfizer, Johnson & Johnson and Elan has had mixed results in a middle-stage clinical trial.

The failures, and particularly this newest one by Lilly, could raise questions about the validity of the prevailing theory about Alzheimer’s, which is that the disease is caused by the accumulation of so-called amyloid beta plaques in the brain …

Here is the link …: http://prescriptions.blogs.nytimes.com/2010/08/17/lilly-halts-alzheimers-drug-trial/?hp

New brain scan to diagnose autism:

A brain scan that detects autism in adults could mean much more straightforward diagnosis of the condition, scientists say.

Experts at King's College London said the scan - tested on 40 people - identified tiny but crucial signs of autism, only detectable by computer.

Current methods of diagnosis can be lengthy and expensive.

Al gehoord van de NVBN?

Although carrying excess weight anywhere appears to impair older women's brains, carrying it on the hips may make matters worse, they say.

The Northwestern Medicine team found "apple-shaped" women fared better than "pears" on cognitive tests. But depositing fat around the waist increases the risk of cancer, diabetes and heart disease, experts warn. They said the findings, in the Journal of the American Geriatrics Society, highlighted the importance of maintaining a healthy weight for both body and mind.

Some of the health risks associated with obesity, such as vascular disease and inflammation, may explain why people who are overweight appear to be at higher risk of dementia. However, the latest study suggests a bit of extra fat around the waist may actually protect brain functioning.

In Honolulu werden deze week nieuwe criteria voor AD, MCI en preclinical AD voorgesteld:

Nieuwe criteria AD

Nieuwe criteria MCI

Nieuwe criteria Preclinical AD

Noteer alvast in uw agenda: AAICAD 2011

Alzheimer's Association International Conference on Alzheimer's Disease 2011

Porte de Versailles
Paris, France
July 16-21, 2011

Vergadering van dinsdag 6 juni 2010 om 20.00 uur.

Op het agenda stond ondermeer:

• Hallucinaties,illusies, delusies, .... bij dementerenden.   Opkuisen van terminologie.   Implicaties voor onderzoek en diagnostiek.  Hoe (a)specifiek zijn deze verschijnselen?
• Casusbespreking: persoonlijkheid interfereert met onderzoeksresultaat.  Casus van een man met hallucinaties, gangstoornissen, momenten van bewustzijnsverlies (geen epilepsie), geheugenproblemen, …
• Casusbespreking: diabetic encephgalopathy
• Deuren en mensen.  
• Katrien wil het hebben over Korsakov-diagnostiek.   Zij brengt een casus mee.
• Test volkomen voorspelbare woorden.
• Wie heeft welke tijdschriften?  Wat kunnen we delen, waarin kunnen we beter investeren?
• andere onderwerpen 
• ....

De bijhorende literatuur wordt nagestuurd.

Voor u gelezen.   Dit was toch even slikken!

Goed kauwen zou dementie kunnen voorkomen

Dringende vraag:

De onderstaande vraag van een collega bereikte ons.   We willen de beschikbare informatie wel verzamelen en op de webstek plaatsen.

Overzichtsboekje TBI (klik op het logo)

De neuropsychologie van pijn en pijn-interventies

Jensen geeft een neuropsychologisch overzicht van hersenen en pijn. Vier regio’s blijken daarbij erg belangrijk: prefrontale cortex, anterior cingulate cortex, sensorische cortex en de insula.

Prefrontale cortex (PFC)
De prefrontaal cortex encodeert de cognitieve aspecten van acute en chronische pijn: de betekenis van pijn en beslissingen rond coping met pijn. De PFC heeft in het algemeen een inhiberende functie. Hoe sterker de activatie PFC des te minder pijn. Vanuit PFC kan top-down pijndemping ontstaan door invloed op het periaqueductale grijs in de hersenstam.

Anterior Cingulate Cortex (ACC)
Activiteit van de ACC is betrokken bij zowel de affectie/emotionele dimensie van pijn (=lijden) als de motivationeel/motorische dimensie (voorbereiden en initiëren van gedragsmatige coping met pijn). Ze speelt een belangrijke rol bij het creëren van angstige herinneringen in relatie tot pijn.

Primaire en secundaire sensorische cortex (S1 en S2)
Zowel de S1 als S2 is betrokken bij het spatieel encoderen van de nociceptie. S2 ontvangt als eerste in de cortex de nociceptieve input. Waarschijnlijk encodeert S2 sterker de intensiteit en kwaliteit van de pijn dan S1.

Insula
De insula is de sensorische component van het limbische systeem. Het encodeert hoe iemand zich voelt op een groot aantal domeinen die gerelateerd zijn aan motivatie (de mate waarin iemand dorst, honger, pijn, jeuk heeft versus verzadigd en fysiek tevreden zijn). Vooral bij zuurstofgebrek, laag bloedsuiker niveau en pijn wordt ze actief.

Het pijn netwerk en plasticiteit
Er is geen pijncentrum in het brein. Pijn is het gevolg van het activeren van een netwerk van verschillende regionen.
Langdurige perifere nociceptieve input sensitiseert bepaalde hersenregionen die de verwerking van toekomstige nociceptieve input beïnvloeden. Patiënten met fibromyalgie en chronische lage rugpijn hebben een verhoogde activatie in bepaalde regionen. Ook de organisatie en structuur van de hersenen kan bij pijn veranderen. Regio S1 mond kan bijvoorbeeld in de richting van S1 regio van het geamputeerde ledemaat verschuiven. Bij fibromyalgie en chronische lage rugpijn is de grijze stof in PFC afgenomen, waardoor de pijninhibitie ook afgenomen is. Per chronische pijn aandoening kan er een ander activatiepatroon in de hersenen zijn.

Interventies gericht op cognities

Cognitieve herstructurering of cognitieve therapie
Het gaat hierbij om het achterhalen en corrigeren van disfunctionele automatische opvattingen over pijn. Voorbeelden daarvan zijn catastroferen over pijn, vrees gerelateerde opvattingen en/of een lage eigen effectiviteit verwachting. Cognitieve interventies zal primair effect hebben op de PFC en via deze regio ook op de ACC. Immers cognitie (minder catastroferen: PFC) geeft minder pijnlijden (ACC). Via deze emotionele pijnregio zal indirect ook minder S1/S2 activatie optreden.  Deze hypothesen moeten nog bevestigd worden, maar er zijn al aanwijzingen.

Acceptatie gerichte therapie
Hierbij wordt de patiënt aangemoedigd/aangeleerd om het vechten tegen de pijn te stoppen en de inspanningen te verleggen richting het behalen van andere gewaardeerde levensdoelen. Cognitieve therapie zal de inhoud van de cognities willen veranderen, acceptatie gerichte benaderingen willen daarentegen meer de focus verleggen. Beide benaderingen zullen een primair effect hebben op de activiteit van de PFC. Omdat acceptatie gerichte benaderingen ook aanmoedigen de aandacht te verleggen van pijn naar andere levensdoelen, zal deze aandachtsverschuiving ook impact kunnen hebben op de sensorische component van de pijnwaarneming (S1/S2). Er zijn aanwijzingen dat acceptatie gerichte therapie een sterker effect heeft op de pijn intensiteit dan cognitieve therapie.

Interventies gericht op gedrag

Operante benadering
Deze benadering vertrekt vanuit de visie dat pijn gedrag/communicatie sterk beïnvloed wordt door de omgeving (negeren, belonen, straffen). Het gaat daarbij niet alleen om de activiteiten te verhogen, maar ook om duidelijk te maken dat pijn niet perse schade betekent, en dat bewegen juist herstel veroorzaakt. Ook de operante benadering verschuift de aandacht weg van de pijn in de richting van activiteiten. De betekenis van de pijn (PFC), het pijnlijden (ACC) en de pijnsensatie (S1/S2) kan afnemen.

Motivational interviewing (MI)
Het centrale idee is dat de patiënt niet zozeer nieuwe vaardigheden moet aanleren, maar de motivatie moet krijgen om de vaardigheden die hij al heeft te gaan inzetten. De patiënt wordt aangemoedigd persoonlijke relevante redenen voor veranderingen te verzinnen en zichzelf te overtuigen dat deze door hem haalbaar zijn. Dit vanuit intrinsieke motivatie. Waarschijnlijk activeert MI sterker de anterior cortex (PFC) dan de posterior cortex (S1/S2 en insula).

Interventies gericht op vermogen relaxatie en comfort te ervaren

Relaxatie training
Relaxatie training kan de pijn  verminderen maar dit correleert niet met een actuele spiertonus vermindering perifeer, maar juist wel met de perceptie van afname van spierspanning en toegenomen self efficacy. Dus het (centrale) corticale effect is belangrijker. Relaxatie training richt zich op het ervaren van fysieke sensaties van ontspanning (S1/S2) maar dit ook in combinatie met mentale rust (Insula/ACC). De verhoogde self efficacy zal waarschijnlijk met verhoogde PFC activiteit correleren.

Hypnose
Hypnose bevat vaak een introductie die lijkt op relaxatie, gevolgd door suggesties gericht op emoties of pijnsensaties/beleving. Hypnotische suggesties gericht op het reduceren van pijnongemak in plaats van pijn intensiteit vermindert wel de activiteit in ACC, maar niet in de sensorisch cortex. Andersom blijkt dat suggesties gericht op de pijn intensiteit maar niet op pijnongemak de activiteit in S1 (en deels in S2) vermindert, maar niet in ACC. Men mag verwachten dat suggesties gericht op self efficacy de PFC activeert, en dat suggesties gericht op tevredenheid de insula zal activeren, maar dit moet nog worden onderzocht.

Placebo interventies
Placebo interventies hebben waarschijnlijk het sterkste effect via verwachtingen (PFC) en motivatie (limbische systemen bijv ACC en Insula). Inderdaad blijkt bij een review dat PFC activiteit toeneemt en ACC af.

Klinische implicatie
Kennis van deze relaties tussen de pijndimensies en neuropsychologie kan helpen bij de keuze van interventies. Het leert de therapeut te luisteren naar welke elementen in de pijnrapportage/beleving/gedrag het sterkst aanwezig zijn (sensorisch, cognitief affectief, motivationeel) om vervolgens te speculeren dat een bepaald hersendeel daarbij betrokken is, en men zich met interventies hier relatief specifiek op kan richten.

Bron: Jensen, M. P. (2010). A Neuropsychological Model of Pain: Research and Clinical Implications. The Journal of Pain, 11(1), 2-12.
(c) www.PsychFysio.nl
drs. P. van Burken 

Zien we elkaar op de ESN?

Al gehoord van Transient Global Amnesia?

Enig idee wanneer je daar al last zou kunnen van krijgen?  

http://www.cnn.com/2009/HEALTH/11/04/transient.global.amnesia/index.html

Video teaching modules for college and high school classrooms and adult learners; 32 video modules (from 5 to 20 minutes in length) and guide

volg deze link.

Belangrijk bericht: Wie heeft dit boek? 

Geachte collega Decorte,

De oude WAIS en GIT zijn genormeerd in de jaren '60, dus die tests hadden langzamerhand een erg sterk Flynn effect. De NLV is ongeveer 30 jaar later genormeerd. Het Flynn effect kan bij de NLV dus nog niet erg sterk zijn omdat de normen nu ruim 15 jaar oud zijn.

Mulder heeft de NLV medio jaren '90 nog eens genormeerd. Die normering is te vinden in het Handboek NP diagnostiek van Bouma e.a. 1996/8. Daarvan is een nieuwe editie in de maak, die in de loop van 2010 verschijnt bij Pearson.

Met vriendelijke groet,

Ben Schmand

Geachte Heer Professor,

Ik had van u graag geweten of er een hernormering van de NLV bestaat.  Voor de nieuwe Wais, de nieuwe Git en de Kait bestaat er een normering, waarbij met het Flynn-effect werd rekening gehouden.  Dat zorgt ervoor dat mensen, die eerder  geen verval vertoonden ten aanzien van de NLV dat nu wel doen.

 Bestaat hiervoor een oplossing?

 Met dank en vriendelijke groeten,

Stefaan Decorte

Neuropsycholoog

stefaan.decorte@azbrugge.be

Op 15 september hadden we het ondermeer over 

• de RBANS, waarvan we een Nederlandstalige versie kunnen maken onder begeleiding van Prof. Christopher Randalph.
• vragenlijsten die kunnen ingevuld worden door partners van mensen met NAH
• nieuwe AVLT-normen uit Nederland
• Het syndroom van Klüver-Bucy is een zeldzame neurologische aandoening die optreedt bij beschadiging van de amygdalae en zenuwbanen in de temporale kwabben van de hersenen. De oorzaak kan bijvoorbeeld zijn chirurgische beschadiging, meningo-encefalitis, herpes of de ziekte van Pick. Deelsymptomen zijn ook beschreven bij dementie van generatieve of posttraumatische aard.

  Het syndroom is genoemd naar Heinrich Klüver en Paul Bucy, die in 1939 een onderzoek publiceerden over het verwijderen van de amygdalae en delen van de temporale kwabben van resusapen. Hun werk was deels gebaseerd op een onderzoek van Brown en Schaefer uit 1888.

  Symptomen zijn:

  • Afstomping van affect en emotie
  • Verlies van angst
  • Vreetbuien, geen onderscheid maken in voedsel (gepaard met gewichtstoename en obesitas
  • Sterke toename in seksuele activiteiten (hyperseksualiteit), autoseksualiteit, homoseksualiteit, heteroseksualiteit en seks met objecten
  • Sterke reactie op visuele prikkels
  • Sterke neiging om objecten te onderzoeken door ze in de mond te stoppen
  • Visuele agnosie, onvermogen om objecten visueel te herkennen

  De naam syndroom van Klüver-Bucy wordt tegenwoordig alleen informeel gebruikt, mogelijk doordat het onderzoek van Klüver en Bucy zich alleen met apen bezighield en het volledige scala van symptomen bij mensen zeer weinig voorkomt. Tegenwoordig gebruikt men de bredere term organische persoonlijkheidsstoornis (niet te verwarren met de specifieke persoonlijkheidsstoornissen).

• Karen Spruyt kan worden aangesproken voor allerlei test-methodologische vragen: Karen Spruyt
  Klinisch Psychologe - Kinderneuropsychologe
  Vrije Universiteit Brussel
  Fac. Psychologie en Opvoedkunde
  Dept. Cognitieve en Fysiologische Psychologie
  Pleinlaan 2, 1050 Brussel
  tel: +32 (0)2 629 36 21
  fax: +32 (0)2 629 24 89
  karen.spruyt@vub.ac.be
• de Lees de Ogentest: 

  PO-48  Toepassing van de Sociale Interpretatie Test en de Lees-de-ogen-test bij volwassenen met een autismespectrumstoornis

  C.C. Kan

  achtergrond Op de polikliniek psychiatrie van het umc St Radboud wordt bij volwassenen bij wie een autismespectrumstoornis (ass) is gediagnosticeerd neuropsychologische testonderzoek verricht om de cognitieve stijlkenmerken te objectiveren die in de neuropsychologische literatuur worden beschreven bij deze populatie (Gorissen & van der Gaag 2005). Dit neuropsychologische testonderzoek bevat onder andere de Sociale Interpretatie Test (sit) en de Lees-de-ogen-test. De sit is ontwikkeld en genormeerd voor de kinder- en vroege adolescentieleeftijd (Vijftigschild e.a. 1969), de Lees-de-Ogen-Test is de uit het Engels vertaalde Nederlandse versie van Reading-the- Mind-in-the-Eyes-Test (Baron-Cohen e.a. 2001). Voor beide testen geldt tot dat er tot op heden voor de volwassen ass-populatie geen normeringsgegevens over gepubliceerd zijn.
  methode De scores op de sit en de Leesde- Ogen-Test van de volwassenen met ass die neuropsychologisch onderzocht zijn op de polikliniek psychiatrie umc St Radboud werden vergeleken met een gematchte controlegroep. Op grond van de gevonden verschillen werden de sit en de Lees-de-Ogen-Test genormeerd voor deze nieuwe populatie.
  resultaten De resultaten van dit patiënt- controleonderzoek en de daaruit voortgekomen normgegevens zullen worden gepresenteerd.

  Literatuur:
  Baron-Cohen, S., Wheelwright, S., Hill, J., e.a. (2001). The “Reading the Mind in the Eyes” Test revised version: a study with normal adults, and adults with Asperger syndrome or high-functioning autism. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 42, 241- 251.
  Gorissen, M., & van der Gaag, R. (2005). Psychodiagnostiek bij normaal begaafde volwassenen met stoornis in het autismespectrum (ass) - deel 1. Psychopraxis, 7, 27-33.
  Vijftigschild, W., Berger, H.J.C., & van Spaendonck, J.A.S. (1969). Sociale Interpretatie Test. Amsterdam: Swets & Zeitlinger.

   

   

   

Er zullen enkele nieuwe leden aanwezig zijn.  

Over de diagnose van Mild Cognitive Impairment:

Accurately diagnosing MCI or preclinical AD in the highly intelligent persons is certainly possible, but fraught with pitfalls. I've found the work of Rentz's and Stuss' groups (see below) to be quite useful in these cases...even after taking into account the problems of research performed in specialized memory disorder in a community setting (base-rates etc).

In this case, semantic fluency and possibly list learning are of the greatest interest and certainly raise the possibility of a preclinical AD or MCI.

WMS-IV...I'm sure the stimuli are quite colorful, but in these cases I still prefer to stay with the "OLD GOLD" tests ...and state of the art normative data, such as, the recently published MOANS Age/IQ-based norms (referenced below ...and free)

Intelligence quotient-adjusted memory impairment is associated with abnormal single photon emission computed tomography perfusion.

Rentz DM, Huh TJ, Sardinha LM, Moran EK, Becker JA, Daffner KR, Sperling RA, Johnson KA.

J Int Neuropsychol Soc. 2007 Sep;13(5):821-31

Use of IQ-adjusted norms to predict progressive cognitive decline in highly intelligent older individuals.

Rentz DM, Huh TJ, Faust RR, Budson AE, Scinto LF, Sperling RA, Daffner KR.

Neuropsychology. 2004 Jan;18(1):38-49.

Diagnostic utility of abbreviated fluency measures in Alzheimer disease and vascular dementia.

Canning SJ, Leach L, Stuss D, Ngo L, Black SE.

Neurology. 2004 Feb 24;62(4):556-62.

Introduction to the special edition: IQ-based MOANS norms for multiple neuropsychological instruments.

Steinberg B, Bieliauskas L.

Clin Neuropsychol. 2005 Sep-Dec;19(3-4):277-9.

IQ-based norms for highly intelligent adults.

Rentz DM, Sardinha LM, Huh TJ, Searl MM, Daffner KR, Sperling RA.

Clin Neuropsychol. 2006 Dec;20(4):637-48.

Deze morgen (3 september 2009)is Edith Kaplan overleden.

Edith Kaplan

Symposium: noden van en omgang met mensen met NAH

Werkgroep Hersentumoren vzw organiseert op 26 september 2009 een vorming omtrent de elementaire kennis van niet-aangeboren hersenletsel (NAH) voor het personeel van de zorginstellingen. Dit gebeurt i.s.m. het Steunpunt Expertisenetwerken, het Harvey Cushing Centrum en de Vlaamse Overheid, departement Welzijn, agentschap zorg. Klik hier
 
Themagroep : Ouder wordende personen met een beperking
De themagroep 'ouder wordende personen met een beperking' binnen het ROG heeft zijn werkzaamheden opnieuw opgenomen. Naast beleidsmaterie, is ook het luik expertiseontwikkeling, -uitwisseling en verspreiding nadrukkelijk aanwezig. Meer info omtrent de themagroep kan je verkrijgen bij de voorzitter Etienne Clevers (etienne.clevers@ocmw-brugge.be ). Ook op de site is een groep opgestart omtrent deze thematiek : Klik hier

Themagroep : verlies en rouw
(Leren) omgaan met verlies en rouw is niet makkelijk... Al helemaal niet bij personen met een beperking. Binnen deze groep wordt informatie verzameld om personen met een handicap te ondersteunen bij een verlies en bij het rouwproces dat met een verlies gepaard gaat. Als hulpverlener kan je hier ook terecht om ervaringen uit te wisselen en om elkaar vragen te stellen. Aarzel ook niet om zelf interessante literatuur, activiteiten, websites,... toe te voegen! Klik hier

Wat Wijzer : hulpmiddel voor het invullen van vrije tijd bij kinderen met ASS
De Wat wijzer is een speciaal ingebonden A4-boek, wat het kind een vaste denkstrategie aanreikt om, juist op momenten waarop het kind niet weet wat het moet doen, een activiteit te kunnen kiezen. Het stimuleert de ontwikkeling van het zelfstandig leren kiezen in verschillende denkstappen. Door het herhalen van steeds dezelfde denkstappen, maakt het kind zich deze denkstrategie op den duur eigen, waardoor het zelfstandig activiteiten kan kiezen om zijn vrije tijd mee in te vullen. Klik hier

Onderzoek "gedragsproblemen en depressie bij personen met een verstandelijke handicap en autisme"
Graag vragen wij u aandacht voor een onderzoek van het Psychiatrische Centrum Dr. Guislain, in samenwerking met het Universitaire Ziekenhuis van Gent. Dit onderzoek wil nagaan of de behandeling en begeleiding van personen met een lichte of matige verstandelijke beperking en een autismespectrumstoornis inzake gedragsproblemen verbeterd worden kan. Met gedragsproblemen bedoelen we hier vooral agressie en zelfverwonding. Klik hier

Denkgroep : sensorisch onderzoek bij personen met autisme + verstandelijke beperking
Heel wat organisaties werken met bestaande instrumenten om aan sensorisch onderzoek te doen (bijv. vragenlijst van Olga Bogdashina) in functie van de begeleiding van personen met autisme. Dergelijke vragenlijsten helpen gedrag bevragen t.a.v. sensorisch waarnemen op het gebied van kijken, luisteren, voelen, ruiken en proeven. Het leidt tot het samenstellen van een persoonlijk sensorisch profiel met als doel waarnemingsproblemen bloot te leggen om daar gericht hulp bij aan te bieden. Klik hier

Omgaan met de problematiek van relatievorming en seksualiteit bij jongeren met een visuele beperking
Een eerder praktisch gerichte vorming die niet alleen tools wil aanreiken om om te gaan met jongeren en hoe ze zich willen ontplooien op vlak van relatievorming en seksualiteit, maar ook wil uitleggen wat de achtergronden daarbij zijn. Een organisatie van Over-Zien. Klik hier

Indicatiespiegel - duiding en uitleg
De indicatiespiegel helpt om – oa ikv beschermingsstatuten - vanuit verschillende perspectieven en verschillende betrokkenen te kijken naar de indicaties en contra-indicaties en helpt aandachtspunten te formuleren.  Het helpt om gegronde keuzes te kunnen maken in verschillende levensdomeinen.  De indicatiespiegel kent zijn oorsprong binnen de pleegzorg (cfr. Portengen, Riet, methodiek netwerkpleegzorg) maar is, zo merken we uit ervaringen, heel bruikbaar bij andere belangrijke keuzes die mensen moeten maken. Klik hier

Opening nieuw lokaal Open IT – ICT expertisecentrum
Open IT is een deelwerking van de Werkgroep Vorming en Aktie (Ieper). Dit ICT-expertisecentrum is een adviesorgaan voor kinderen, jongeren en volwassenen met een verstandelijke, motorische, audiovisuele en/of meervoudige beperking en hun omgeving. Het project richt zich ook naar kinderen en jongeren met leerproblemen. Dankzij een samenwerking met OCMW Ieper is het mogelijk om vanaf september 2009 een nieuw lokaal in gebruik te nemen. In dit lokaal worden zowel de demonstratieruimte als een leslokaal onder gebracht. Officiële opening op 4 september 09. Alle info via : Open IT – Wim Moeyaert - Tel. 057 21 55 35 – 0472 870 730 wim.moeyaert@wvavzw.be – www.openit.nu

Blue food dye may help treat spinal cord injuries 07/31/2009

An artificial dye that is chemically very similar to the dye used to make blue M&Ms and Gatorade may help treat spinal cord injuries, according to a study published online this week in the Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). The study by researchers from the University of Rochester Medical Center (URMC) builds upon landmark research they reported five years ago detailing how adenosine triphosphate (ATP), a chemical that keeps the body’s cells alive, floods into the area surrounding a spinal cord injury shortly after the trauma and kills otherwise healthy and uninjured cells. The researchers discovered that injecting oxidized ATP into the site enabled rats with damaged spinal cords to recover much of their limb function. However, this practice would not be suitable for use with spinal cord injury patients, the researchers said, because physicians would be hesitant to put a needle in an injured spinal cord and because oxidized ATP cannot be injected directly into the bloodstream because of dangerous side effects. Seeking an alternative compound that could be administered intravenously, the researchers discovered Brilliant Blue G (BBG), which is structurally and functionally equivalent to the commonly used FD&C blue dye No. 1. More than 1 million pounds of this dye are consumed annually in the United States. The researchers found that rats that were intravenously injected with BBG within 15 minutes of trauma to the spine had significantly reduced secondary injury—and improved to the point of being able to walk again, although with a limp—than rats that were not injected with the dye. Noting one visible side effect, however, the researchers said that the dye temporarily tinged the injected rats’ skin blue. Although additional research is needed, the researchers are optimistic that BBG and related agents may, within the next several years, yield new treatments for acute spinal cord injuries (Peng et.al, PNAS, 7/28 [subscription required]; URMC release, 7/28; Deardorff, Chicago Tribune, 7/28 [registration required]; Thompson, HealthDay, 7/28; Reuters, 7/28; Telegraph, 7/28).

Geen nood aan moeilijke testen voor een probleem dat simpel vast te stellen is:

Het Flynn-effect houdt op te bestaan?

Russell, E. W. (2007). Commentary: The Flynn effect revisited. Applied Neuropsychology, 14(4), 262-266.

The Flynn Effect  postulates that intelligence is increasing over time. However, as an  environment becomes optimal, a plateau occurs when general growth becomes largely determined by genetics. There is evidence that such a plateau is occurring for intelligence in countries with optimal social environments. In the United States, examination of adult Wechsler test scores between normings indicates a reduction of the FSIQ increase such that average FSIQ would plateau about 2024.  However, the WAIS-III norming process eliminates many types of subjects with possible brain impairment. This probably raises the average FSIQ level. With an increase of only 1 FSIQ point in 16 years, a plateau in the Flynn Effect would have been reached in 2004. (PsycINFO Database Record (c) 2008 APA, all rights reserved)

'We zijn 10 jaar verwijderd van een synthetisch menselijk brein'

Dat zegt Henry Markram, directeur van het Blue Brain Project, op de jaarlijkse TED-conferentie die dit jaar in het Engelse Oxford plaatsvindt. Het Blue Brain project beoogt een blauwdruk van onze hersenen te maken door het elektronische verkeer tussen onze synapsen na te bootsen. Markman en zijn collega's hebben al elementen van een rattenbrein gesimuleerd en zullen de gebruikte techniek binnen enkele jaren kunnen toepassen op het menselijke brein. Ze hopen via de simulatie inzicht te krijgen in een aantal van de meest complexe hersenprocessen zoals de menselijke waarneming, het geheugen en misschien zelfs het bewustzijn. De wetenschappers onderzochten de structuren van de Neocortex, waarbij communicatie, verbindingen en posities van de verschillende elementen worden blootgelegd en digitaal gerepliceerd.

Voor het Blue Brain-project werd in samenwerking met IBM een supercomputer gebouwd die gelijkenissen vertoont met Blue Gene, de snelste computer ter wereld, die eveneens uit de IBM-stal komt.

Een synthetisch menselijk brein kan nuttig zijn bij de behandeling van mentale ziektes, een fenomeen dat wereldwijd 2 miljard mensen treft.

[Gebaseerd op:BBC]

Vakantie aan zee ...  it's all in the mind!

Language Skills May Predict Dementia Risk Later in Life

Allison Gandey

Koffie helpt tegen Alzheimer:

Een paar koppen koffie per dag helpt wellicht Alzheimer voorkomen en kan de ziekte zelfs genezen. Dit stellen Amerikaanse onderzoekers, aldus een bericht op Sky News. De wetenschappers uit Florida zeggen bewijzen te hebben gevonden na onderzoek met muizen. Volgens onderzoeksleider Gary Arendash blijkt uit zijn onderzoek dat cafeïne niet alleen preventief werkt, maar zelfs een geneesmiddel voor Alzheimer zou kunnen zijn. Dit is belangrijk, stelt Arendash in Sky News, omdat cafeïne voor de meeste mensen een veilig middel is dat gemakkelijk tot de hersenen doordringt. Het lijkt er op, aldus de onderzoeker, dat cafeïne het ziekteproces vrijwel direct beïnvloedt. De onderzoekers experimenteerden met muizen die symptomen van dementie ontwikkelden. Nadat de proefdieren cafeïne kregen toegediend, hadden de muizen vijftig procent minder van de bij Alzheimer typische samenklonterende proteïnen. Als gevolg hiervan ontwikkelden de diertjes een beter geheugen en versnelde hun denkproces. Mensen met Alzheimer zouden ongeveer vijfhonderd milligram cafeïne per dag moeten binnenkrijgen. Dat komt neer op twee koppen koffie en veertien kopjes thee. De onderzoekers hopen dat ze de dierenonderzoeken binnenkort ook op mensen kunnen toepassen.

Evolving Bigger Brains through Cooking: A Q&A with Richard Wrangham

Our intelligence has enabled us to conquer the world. The secret for the big brains, says biological anthropologist Richard Wrangham, is cooking, which made digestion easier and liberated more calories.

Lees méér:

Leuk,

Ik kwam dit figuurtje tegen, dat bij mij mooi met de wijzers meedraait.

Ik trachtte het naar de andere richting te doen draaien.

Heb er een tekst onder gezet om die te lezen en ja hoor.   Ze draaide in de andere richting.

Hersenen verschillen bij ochtend- en avondmensen

Laurette Onkelinx améliorera en 2009 la prise en charge des patients atteints de la maladie d’Alzheimer

 You are cordially invited to attend a seminar by  Prof. dr. Chris McManus (University College London, U.K.)

Adult-onset Diabetes Slows Mental Functioning In Several Ways, With Deficits Appearing Early

Reliability Of Cognitive Assessment Tool Varies Widely, Study Suggests

Bloedtest voorspelt kans op dementie

06/03/2009 07:59

Het team van professor Christine Van Broeckhoven heeft de allereerste bloedtest ontwikkeld die meet of je een verhoogd risico loopt op een vaak voorkomende vorm van dementie. Het betreft een Vlaamse wereldprimeur, zo schrijft Het Laatste Nieuws.

Frontaalkwabdementie (FTD) komt na Alzheimer het meeste voor bij patiënten jonger dan 65 jaar. FTD is niet te voorkomen en niet te genezen: je sterft doorgaans binnen de 10 jaar na de eerste symptomen.

De wetenschappers van het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie (VIB) ontdekten dat de hoeveelheid van het eiwit progranuline in het bloed een prima voorspeller is van FTD.

Door die test kunnen patiënten nu sneller duidelijkheid krijgen en dus ook de erkenning die nodig is wanneer je een chronische, ongeneeslijke ziekte hebt. Er is ook vraag naar zo'n test bij familieleden van FTD-patiënten. Gezien de relatief hoge erfelijkheidsgraad willen zij weten of ze zelf ook een verhoogd risico lopen.

SEN organiseert...

 Studiedag Dwang en drang bij personen met een verstandelijke beperking

Zoals in vorige nieuwsbrief reeds aangekondigd, organiseren we op 28 november in het Provinciehuis te Leuven een studiedag rond dwang en drang bij personen met een verstandelijke beperking. Verwacht op deze studiedag geen symptomenlijstjes of hooggespecialiseerde behandelprotocols van dwang- en drangproblemen maar eerder een verdieping van de psychiatrische beeldvorming en diagnostiek bij deze doelgroep.

Lees meer over het programma en schrijf je in >>

Congres: Actuele tendenzen binnen de hulpverlening aan personen met NAH

Het zijn drukke tijden voor het SEN. De week erna (op 5 december te Antwerpen) organiseren we ook rond NAH een grootschalige activiteit: een congres rond actuele tendenzen binnen de hulpverlening aan personen met NAH. Vergis je niet: dit is geen studiedag die een algemene introductie wil geven rond de problematiek van NAH. Eerder willen we mensen die een basiskennis hebben rond NAH een uitgelezen kans aanreiken om kennis te maken met de meest actuele ontwikkelingen binnen NAH. Snel inschrijven is de boodschap!

Lees meer over het programma en schrijf je in >>

Gezocht: enthousiaste trainers vormingspakket NAH voor thuiszorg

SEN ontwikkelde in samenwerking met SIG en De Heide een vormingspakket NAH voor medewerkers uit de thuiszorg. Dit pakket is klaar medio december en we zijn op zoek naar enthousiaste mensen die met dit vormingspakket binnen hun regio aan de slag willen gaan.

Wat zit er in dit pakket: 

•  een uitgebreide powerpoint rond NAH

1.       Informatie over de hersenen

2.       Wat is een niet-aangeboren hersenletsel

3.       Wat zijn de mogelijke gevolgen van NAH

4.       Praktisch: hoe omgaan met personen met NAH

5.       Ruimte voor vragen

6.       Adressen, contactpersonen,

• DVD met praktijksituaties (do’s & dont’s door acteurs met NAH)
• Modules rond activeren van personen met NAH in concrete ADL-situaties (wassen, strijken,…)
• Brochure met concrete praktische tips naar begeleiding

Het pakket biedt begrijpbare basisinformatie rond NAH en  praktische tips in het concreet werken met personen met NAH voor medewerkers uit de thuiszorg. Daarbuiten is dit pakket ook erg geschikt voor iedereen die een introductie wil rond de problematiek van NAH.

Wat zoeken we:

Wij zijn op zoek naar mensen die binnen hun regio op aanvraag met dit vormingspakket aan de slag gaan. Met andere woorden: als het SEN een vraag krijgt rond vorming met dit pakket, kunnen we een beroep doen op jou om hiermee aan de slag te gaan. Hiervoor willen we een ‘pool’ van opgeleide trainers aanmaken zodat er snel op vragen kan ingespeeld worden en mensen ook niet overvraagd geraken.

Wat vragen we van jou:

- minimaal 4 jaar ervaring in het begeleiden van personen met NAH in brede ADL-context

- engagement om- uiteraard tegen vergoeding- op regionale vormingsvragen in te gaan (hoeveelheid valt te bespreken)

- contactplicht rond vormingsvragen van dit pakket die buiten het SEN worden gesteld

- deelnemen aan jaarlijks overleg rond dit vormingspakket (uitwisselen van ervaringen, aanpassingen,..)

Van SEN krijg je:

- een gratis opleiding rond het geven van dit pakket

- het pakket gratis ter beschikking

- vrij gebruik van het vormingspakket binnen de eigen organisatie

- correcte vergoeding voor het geven van de vorming

We organiseren op 16 december in De Zavel (Duinstraat 21-23 te Antwerpen) een ‘train- the- trainersessie’ waar je kennis maakt met dit pakket en leert hoe dit pakket te gebruiken. Deelname is zoals reeds gezegd kosteloos. Heb je hiervoor interesse en wil je graag met dit pakket aan de slag? Mail je cv dan naar sven.pans@senvzw.be . Bij vragen kan je steeds terecht op dit mailadres of telefonisch via 0473/256.395

Congres Het blinde brein

10.30 11.30 Lezing Prof. Dr. G.N. Dutton MD FRCOphth Consultant Ophthalmologist

11.30 - 12.00 Lezing Dr. M. van Genderen Oogarts Bartiméus

Het aantal verwijzingen van schoolgaande kinderen met de vraag om diagnostiek van cerebrale visusstoornissen is de afgelopen jaren fors toegenomen. In deze lezing zal een overzicht gegeven worden van de resultaten van deze diagnostiek en de daaruit voortvloeiende begeleidingsvormen.  De lezing zal geïllustreerd worden met voorbeelden uit de praktijk.

12.00 12.30 Lezing Prof. W.H. Brouwer neuropsycholoog UMCG

12.30 13.30 Netwerklunch

13.45 14.30 Parallelsessies ronde 1

14.45 15.30 Parallelsessies ronde 2

15.30 15.45 Pauze

16.00 16.30 Plenaire afsluiting (forum)

16.30 17.30 Uitreiking certificaten